Romeinse Limes

Dwars door het huidige Nederland, langs de Rijn, liep tweeduizend jaar geleden de noordelijke grens van het immense Romeinse Rijk: de Limes. Deze grens liep van de Atlantische kust in Noord-Engeland via de Noordzee langs de toenmalige Rijn en Donau naar de Zwarte Zee. Om deze te bewaken, bouwden de Romeinen langs de rivier wachttorens, wegen, waterwegen en legerkampen. In deze oude grensstreek zijn veel overblijfselen in de grond bewaard gebleven, waarmee de Limes het grootste archeologische monument van Nederland is. In juli 2021 werd de Neder-Germaanse Limes, de officiële naam van dit deel van de grens, erkend als UNESCO Werelderfgoed. De werelderfgoedstatus biedt wereldwijde erkenning en is een blijk van waardering voor de manier waarop bewoners en gebruikers met een object, plek of gebied zijn omgegaan.

Romeinen in onze gemeente

Romeinen waren ervaren waterbouwkundigen en om meer water in de Rijn te laten stromen bouwden zij bij het splitsingspunt van Rijn en Waal een dam (Drususdam) in de rivier. Hiermee bereikte veldheer Drusus een sterk verbeterde doorvaarbaarheid van de Rijn, die steeds belangrijker werd voor het transport van legereenheden en voorraden. De Drususdam was een van de meest indrukwekkende bouwwerken uit de Romeinse tijd.

De Romeinen hebben verschillende voorwerpen achtergelaten in de regio. Er zijn dan ook restanten van oude bouwwerken in het water en in de omgeving van De Bijland gevonden. In 1938 werd, bij de aanleg van de recreatieplas de Bijland de grafsteen van Marcus Mallius gevonden. Deze grafsteen is één van de bekendste Romeinse vondsten van Nederland. Uit de tekst op de grafsteen kan namelijk worden afgeleid dat hier zowel de Dam van Drusus als het Romeinse fort Carviumexterne-link-icoon hebben gelegen. De grafsteen is onderdeel van de collectie van Museum Het Valkhof. Een kopie van de grafsteenexterne-link-icoon is in 2015 door de inwoners aan de dijk bij Herwen teruggeplaatst.

Maar er is meer: in het voorjaar van 2022 zijn bij archeologisch onderzoek in Herwen de resten van een Romeinse tempel gevonden. Denk hierbij aan dakpannen, fragmenten van muurschilderingen, altaarstenen en zelfs resten van offers. Een unieke vondst in Noordwest Europa. Het heiligdom werd gebruikt door militairen die in de omgeving aanwezig waren.

Omdat er waarschijnlijk nog veel meer resten op de bodem van de plas en in de grond bij Herwen liggen, wordt Herwen - de Bijland ook wel één van de spannendste limeslocatiesexterne-link-icoon van Nederland genoemd. In het Liemers Museumexterne-link-icoon in Zevenaar en Museum Het Valkhofexterne-link-icoon in Nijmegen kunt u veel archeologische vondsten uit het gebied bewonderen.

Geschiedenis zichtbaar

Fotograaf: Sjoerd Geurts

Om de Romeinse geschiedenis zichtbaar te maken is in 2022 het kunstwerk 'de Romeinse Baadster' op het strand van de Bijland geplaatst. Het kunstwerk is gebaseerd op de klassieke Romeinse beelden van waternimfen en is ongeveer 10 meter hoog. De waterstand bepaalt hoeveel u van het kunstwerk kunt zien. Meer informatie over het kunstwerk kunt u lezen op de website van MijnGelderlandexterne-link-icoon.

Daarnaast heeft een van de fietspaden rondom het meer de naam 'Drususpad' gekregen, vernoemd naar veldheer Drusus die de Drususdam liet bouwen.